Ademspiertraining bij Covid19 patiënten

Revalidatie na Covid19 is complex: Na maanden van pandemie zijn onderzoekers nog steeds bezig te doorgronden hoe en waarom ons immuunsysteem zo verschillend reageert op het Covid19 virus. Geen enkel ander virus lokt zo’n breed scala aan reacties uit. Waar tot 40 procent van de mensen die besmet zijn geen symptomen vertonen lijden anderen aan van alles, van longfalen tot neurologische symptomen, en sterven. “Het is een uitzonderlijk virus, anders is dan enig ander virus dat we tot op heden hebben gezien,” zei Eric Topol, executive vice president en hoogleraar moleculaire geneeskunde aan Scripps Research Institute, een non-profit biomedische onderzoeksfaciliteit gevestigd in San Diego. Behandeling van Covid19 patienten is navenant complex en revalidatie vraagt om een multidisciplinaire aanpak.

Kortademigheid is na vermoeidheid de meest voorkomende klacht. In de multidisciplinaire aanpak speelt fysiotherapie een grote rol en training van de ademspieren is daarin een belangrijk onderdeel. Door het virus kunnen spieren van patiënten ernstig verzwakt zijn, dat geldt zeker ook voor de ademspieren. Kortademigheidsklachten zijn aanmerkelijk groter bij onvoldoende kracht en uithoudingsvermogen van de ademspieren, daarom worden ademhalingsoefeningen en training van de ademspieren aanbevolen In de KNGF-richtlijnen. Deze spieren kunnen heel eenvoudig en effectief worden getraind met behulp van trainingsapparaatjes. De trainingen zijn kort, meestal maar een paar minuten en geïsoleerd, de rest van het lichaam wordt daarbij dus niet belast en blijft in rust. Het effect van de training is een afname van kortademigheid en toename van de inspanningstolerantie. Dit helpt patiënten om de inspanningen van het revalidatieprogramma beter te tolereren en sneller vooruitgang te boeken.

Gefaseerde aanpak: Gegeven de beperkte belasting die patiënten kunnen tolereren adviseert de KNGF te starten met ademhalingsoefeningen. Voor patiënten die duidelijk verzwakte ademspieren hebben wordt ook ademspiertraining aanbevolen. De belasting mag op een Borgschaal (0-10) niet zwaarder zijn dan ‘4’ in de eerste 6 weken na ontslag uit ziekenhuis. Na die eerste 6 weken mag de belasting hoger zijn (6 op Borgschaal 10).

Ademhalingsoefeningen: patiënten worden gevraagd diep diafragmaal te ademen om zodoende de ademhaling te verdiepen en thoracale flexibiliteit te vergroten. Zodoende wordt de elastische weerstand kleiner en het ademhalen makkelijker. Met eenvoudige en niet te kostbare ‘Volumetric Exercisers’, bijvoorbeeld de VS 5000 van Kendall, zijn deze oefeningen het beste uit te voeren. De visuele feedback van twee vlottertjes coacht de patiënt enerzijds op het inademen met voldoende snelheid en anderzijds op het steeds verder verdiepen van de ademhaling. Bij het trainen moet patiënt het linker vlottertje in het venster laten zweven. Met een schuif kan de diepste teug gemarkeerd worden zodat patiënt geprikkeld wordt om het resultaat te verbeteren. Oefeningen worden meermaals per dag gedurende een aantal minuten zelfstand uitgevoerd. Gebruik van Triball of Triflo apparaatjes is minder effectief omdat er geen coaching en visuele feedback mogelijk is ten aanzien van het ingeademde volume, en daar draait het bij ademhalingsoefeningen juist om.

Ademspiertraining: in tegenstelling tot ademhalingsoefeningen die zonder belasting worden uitgevoerd is ademspiertraining een vorm van krachttraining. Deze training is voor patiënten met zwakke ademspieren zeer belangrijk omdat het de snelste en meest effectieve weg is om de ademspieren sterker te maken. Ademspieren worden als ‘zwak’ beschouwt indien bij een monddrukmeting (MIP) minder dan 70% van de normwaarde wordt gehaald. Vaak is een monddrukmeting in het ziekenhuis gedaan maar, als de praktijk over een eigen monddrukmeter beschikt, is het aan te raden ex Covid19 patiënten regelmatig op monddruk te testen. Bij ademspiertraining wordt de patiënt eveneens gevraagd om een diepe diafragmale ademhaling maar nu tegen een weerstand. Hiervoor worden de Threshold IMT, POWERbreathe Medic of POWERbreathe Plus Medic gebruikt. Patiënten trainen dagelijks zelfstandig thuis 2x, een keer in de ochtend en een keer in de middag of avond. Een training bestaat uit 30 herhalingen, indien nodig met een pauze na ieder 10 of 15 teugen. Ze gebruiken hiervoor een eigen apparaat dat ze aan moeten kopen bij de fysiotherapeut of een van de diverse webshops. Begeleiding door een (in hart, vaat en longen gespecialiseerde) fysiotherapeut is belangrijk om te waarborgen dat de trainingen thuis gedaan worden met de juiste intensiteit en uitvoering. Voorbeelden van hulpmiddelen zoals een trainingsschema en handleiding voor patiënten vindt u hier.

Bekijk hier het POWERBreathe aanbod.