Long covid behandelen als fysiotherapeut: 2023 update
Kennisblog Trends & OntwikkelingEén op de acht Nederlanders houdt langdurige klachten na een coronabesmetting. Dat kopt het UMCG na een grootschalig onderzoek onder 13.000 Nederlanders. Long covid / post covid is een verzamelnaam voor deze klachten. In april 2022 schreven we al een blog over long covid met vragen en antwoorden voor fysiotherapeuten. Inmiddels is er meer onderzoek gedaan naar de klachten en behandelingen van long covid. Daarom hierbij een nieuw artikel met wat we nu weten .
Wanneer heeft iemand long covid (post covid)?
De term long covid (of post-covid) wordt al lange tijd gebruikt. Maar hoe weet je of iemand long covid heeft? Het RIVM omschrijft long covid als een ziekte waarbij je langdurig klachten houdt nadat je COVID-19 hebt gehad. Op de website van de Rijksoverheid staat dat de klachten minimaal drie maanden moeten aanhouden. Dat wordt gemeten vanaf de eerste dag dat de ziekte werd gerapporteerd.
Long covid-klachten
Als klachten worden vermoeidheid, benauwdheid, concentratieproblemen, verwardheid en pijn genoemd. Dit onderzoek voegt de klachten kortademigheid, neurologische klachten, gewrichtsklachten en reukstoornissen aan het rijtje toe.
De combinatie en de hevigheid van klachten verschilt per persoon. Er zijn mensen die maandenlang moe zijn maar toch prima functioneren. Anderen zijn al enkele jaren uit de running. Sommigen zijn zelfs arbeidsongeschikt verklaard. Door op tijd de juiste behandeling te bieden, proberen zorgverleners dit soort situaties te voorkomen. Een fysiotherapeut is vaak betrokken bij deze behandeling.
Fysiotherapie als onderdeel van de long covid behandeling
Op 25 maart 2021 vertelde Bas Wolberts, oprichter van het eerste coronazorgteam van Nederland, dat het behandelen van (long) covid maatwerk is (lees hier het interview van FysioSupplies met Bas). Op dat moment was Bas een van de weinige fysiotherapeuten die gespecialiseerd was in corona. Inmiddels geven veel fysiotherapiepraktijken coronabehandelingen.
Mogelijke fysiotherapeutische behandelingen bij long covid
In ons vorige artikel beschreven we vijf soorten fysiotherapeutische behandelingen tegen long covid-klachten: ademhalingsoefeningen, ademspiertraining, longfysiotherapie, ergotherapie, oefentherapie: krachttraining en oefeningen voor conditioneel herstel. Bij complexe klachten is de fysiotherapeut vaak onderdeel van en breder medisch team van huisartsen, specialisten, ergotherapeuten, diëtisten, logopedisten en psychologen.
In het afgelopen jaar zagen we daar een behandeling bijkomen: het leren omgaan met (blijvende) beperkingen. De patiënt krijgt inzicht in zijn of haar klachten en advies over de dagelijkse activiteiten. Daarbij ligt de focus op het verdelen van de energie en het voorkomen van overbelasting (bron).
Helaas werken deze fysiotherapeutische behandelingen niet voor iedereen. Dat blijkt uit dit artikel van RTL Nieuws, naar aanleiding van internationaal onderzoek. Steeds meer patiënten zoeken op internet zelf uit wat dan wél werkt. Steeds vaker duikt de term ‘pacing’ op.
Pacing als nieuwste behandelmethode
Veel mensen stuiten in hun zoektocht op ‘pacing’. Bij pacing volg je als fysiotherapeut de grenzen van je patiënt. Daarbij is het belangrijk dat de conditie van de patiënt in elk geval niet achteruitgaat. Dat de conditie langzamer opbouwt dan de patiënt wil, is in dit geval niet erg. De patiënt bouwt de activiteiten heel rustig en op eigen tempo op. Vanwege het eigen tempo zou pacing ook geschikt zijn voor patiënten die lichamelijk nog zeer weinig aan kunnen.
Standpunt van het KNGF
In het standpunt van het KNGF wordt pacing genoemd als onderdeel van de voorlichting, advisering en coaching bij COVID. Onderzoekers denken dat pacing kan werken bij
coronapatiënten omdat dit ook het geval is bij patiënten met myalgische encefalomyelitis (ME) / chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) volgens het onderzoek WCPT, 2021*. Hetzelfde onderzoek adviseert vijf stappen voor pacing:
- Leer je eigen energiereserve kennen.
- Leer voelen hoeveel energie je hebt.
- Leer hoe je je activiteiten kunt plannen.
- Leer hoe je energie kunt besparen.
- Leer om rustmomenten in te bouwen.
Voor meer informatie over pacing en het advies van KNGF over (long) covid, adviseren we om het volledige standpunt van de KNGF te downloaden en te lezen.
Naslagwerk voor het behandelen van coronapatiënten
Het KNGF ontwikkelt samen met haar leden en partners producten om de zorg voor coronapatiënten zo goed mogelijk te maken. Hieronder staan de meest actuele documenten:
- E-learning Fysiotherapie na COVID-19-infectie in de eerste lijn
- KNFG-standpunt Fysiotherapie bij COVID-19 – aanbevelingen voor tijdens de ziekenhuisopname
- KNGF-standpunt Fysiotherapie bij COVID-19 – Aanbevelingen voor de eerste lijn
- KNGF Position Statement on Physical Therapy during COVID-19
Daarnaast heeft het KNGF twee webinars gemaakt. Deze zijn alleen terug te kijken als je lid bent van het KNGF.
Vergoeden van paramedische herstelzorg bij corona
In het begin was het nog niet duidelijk wat en hoeveel zorg er vergoed zou worden. Inmiddels zijn er duidelijke richtlijnen rondom de vergoeding van paramedische zorg bij coronagerelateerde klachten. Op de website van Zorginstituut Nederland, een website van de Rijksoverheid, staat wat paramedische herstelzorg na COVID-19 inhoudt. En onder welke voorwaarden een patiënt deze zorg kan ontvangen. Het is aan te raden om deze pagina te gebruiken wanneer je patiënten adviseert over de vergoedingen.
Wat kan FysioSupplies hierin betekenen?
Bij FysioSupplies vind je verscheidene producten die je in kan zetten bij het behandelen van coronapatiënten. Bij long covid zijn met name de trainingsartikelen, verbruiksmaterialen en test- en meetproducten nuttig. In de categorie veiligheid en preventie vind je alle artikelen die je nodig hebt om je praktijk veilig en hygiënisch te houden. Daarnaast proberen we je met onze nieuwsbrief, blog en sociale media op de hoogte te houden van de nieuwste ontwikkelingen voor fysiotherapeuten.
* World Confederation for Physical Therapy (WCPT). Information sheets COVID-19. 2021.
Beschikbaar via: https://world.physio/toolkit/world-pt-day-2021-information-sheets-dutch.
Reacties (0)