Weg met het contract – wat beweegt fysiotherapeuten die breken met de zorgverzekeraar?

Ieder najaar barsten de onderhandelingen los tussen zorgverzekeraars en fysiotherapeuten. Er zijn echter ook fysiotherapeuten die afstand nemen van de verzekeraar. Zij gaan contractloos verder. Wat beweegt hen, wat zijn de uitdagingen en welke voor- en nadelen kleven aan hun beslissing?

‘Tegenwoordig ben ik data aan het masseren’, stelt fysiotherapeut Andres Landman in een uitzending van Eenvandaag, als hij spreekt over de administratie voor zorgverzekeraars die hem tot buiten kantoortijden aan het werk houdt. Diezelfde aflevering toont een fragment uit 2012 waarin fysiotherapeut Humbert Buur vertelt dat ‘de eerste behandeling [..] helemaal op [gaat] aan vragenlijsten invullen’. Dat er pioniers zijn die nieuwe verdienmodellen zoeken, komt dus niet geheel als een verrassing.

Nieuw verdienmodel aangaan

Er zijn volop fysiotherapiepraktijken die kiezen voor de samenwerking met zorgverzekeraars. Achter hun beslissing zit de zekerheid van betaling en doorverwijzing van cliënten door verzekeraars. Maar er zijn ook fysiotherapeuten die een andere weg inslaan. Visser Fysiotherapie in Hoorn, waar fysiotherapeut Brenda van Gent werkt, is enkele jaren geleden bewust geen nieuw contract aangegaan. Brenda van Gent: ‘Alle voors en tegens zijn minutieus tegen elkaar afgewogen, maar al met al blijft het een gok. Je neemt immers afscheid van je hoofdbron van inkomsten en je moet je praktijkvoering heel anders vorm gaan geven.’ Ook Doriene Verzijlenberg van Fytaal Personal Gym werkt zonder contracten. ‘De verhuizing naar een nieuw pand viel samen met de drukke onderhandelingsperiode. Ik waagde de sprong om het dit jaar zonder contracten te doen.’

Ondernemen

Doriene Verzijlenberg speelde al wel langer met het idee. ‘Ik wil áán mijn bedrijf werken, niet alleen ín het bedrijf. Door de contracten kon ik me niet zo vrij bewegen als ik wilde.’ Daarom verrijkte ze haar diensten met trainingen en groepslessen, zodat de praktijk niet alleen van de fysio-vergoedingen afhankelijk was. ‘Enkele klanten zijn weggegaan toen we bekendmaakten niet langer een contract te hebben met de zorgverzekeraars. Maar dat aantal was niet zo groot. Het merendeel van de klanten is gebleven en er zijn nieuwe klanten bijgekomen.’

Financiële uitdagingen

Zonder contract kan de fysiotherapeut zijn eigen tarieven bepalen. Immers: in dit geval is de patiënt de klant die bepaalt wat de zorg hem waard is. Brenda van Gent: ‘Wij hanteren tarieven die onze kosten en het werk dat wij leveren dekken. Dat vinden wij onszelf waard, met onze studies. Tegelijkertijd is het voeren van eigen tarieven een risico. Gaan mensen betalen, gaan zij akkoord?’

Ook de behandelingen bij Doriene Verzijlenberg zijn duurder dan de tarieven die zorgverzekeraars hanteren: ‘Gemiddeld betalen mensen daardoor zo’n 8 tot 12 euro per behandeling zelf,’ vertelt de fysiotherapeut. ‘Maar doordat mijn behandelingen nu 40 minuten duren, kan ik meer aandacht aan hen besteden dan in de 30 minuten die de verzekeraar oplegt.’

‘Meer tijd en aandacht’

Dat er meer tijd en aandacht ontstaat voor de klant, is ook iets wat Brenda van Gent ervaart. ‘De verplichte patiëntenvragenlijsten of kwaliteitstoets van de zorgverzekeraars hoef je niet meer in te vullen. Daarmee houd je meer tijd over voor de patiënten. Tijd die je kan besteden aan de behandeling en het regelen van verwijzingen – de zaken die eerder afgeraffeld werden omdat er gewoonweg geen tijd was.’

En de patiënt?

De patiënt van een contractvrije fysiotherapeut krijgt zelf de factuur voor de gemaakte zorgkosten. Hij betaalt deze factuur ook zelf. Bij Visser Fysiotherapie blijkt dat geen enkel probleem. ‘We hadden verwacht dat het veel werk zou zijn om de individuele facturen op te stellen. Maar dat valt ontzettend mee. Na zitting is de factuur klaar en kan de klant ervoor kiezen om gelijk te pinnen.’

Vervolgens kan hij het indienen bij de zorgverzekeraar. Afhankelijk van het type verzekering – restitutie of natura – ontvangt de patiënt van de verzekeraar alles of een gedeelte van de kosten terug. Maar: vaak beroept de verzekeraar zich op het gemiddeld gecontracteerde tarief, oftewel het tarief waarvoor zij hun contracten afsluiten met fysiotherapeuten. De niet-gecontracteerde fysiotherapeut heeft vaak een hoger tarief – zoals bij beide fysiopraktijken in dit artikel het geval is. Een deel van dat tarief betaalt de verzekerde dus zelf.

De nieuwe fysiotherapieklant

‘Ik maak geen reclame voor mijn fysiotherapiediensten, want daarvoor weten mensen me wel te vinden. In eerste instantie komen mensen bij mij voor de trainingen, het bewegen en de sport. Daarnaast blijven ze komen voor de fysiobehandelingen.’ Aldus Doriene Verzijlenberg. Daarbij valt haar op dat haar nieuwe klanten anders in de behandeling staan dan in voorgaande jaren. ‘Ze zijn meer betrokken bij behandelingen, passen actiever zaken in hun leefstijl aan.’

Brenda van Gent ziet eenzelfde beweging in het klantenbestand van haar werkgever: ‘Het is een nieuwe manier van denken bij klanten. Zij kiezen bewust voor onze praktijk, zijn gemotiveerder om aan de slag te gaan en gaan zelfbewuster om met de zorgvraag.’

Rendeert de fysiotherapiepraktijk zonder contract?

Bij de fysiopraktijk waar Brenda werkt is er geen spijt van de keuze zonder contract te gaan werken. ‘Natuurlijk was het een risico. We hebben klanten zien vertrekken. Toch zitten we na drie jaar op een gezonde omzet.’ Ook Fytaal Personal Gym draait goede cijfers, laat Doriene Verzijlenberg weten. Extra winst is volgens haar dat ze meer vrijheid ervaart in het ondernemerschap.

In de uitzending van Eenvandaag blijkt dat niet iedere fysiotherapeut af wil van het contract. Van Humbert Buur zien we dat hij nog wel een contract heeft met de zorgverzekeraars. Maar: het Pluspraktijk-keurmerk heeft hij laten varen. ‘Mijn klanten weten ook zonder eindeloze lijstjes wat ze aan me hebben. Ik heb nu meer tijd voor de daadwerkelijke behandeling.’

In het kort de voor- en nadelen van fysiotherapie zonder contract met de zorgverzekeraars

Voordelen:
• Eigen tarieven bepalen
• Minder administratielast
• Terug in de rol van zelfstandig ondernemer

Nadelen:
• Afstoten van hoofdbron inkomsten
• Cliënten individueel factureren brengt risico van wanbetaling met zich mee
• Afname van cliënten
• Het ondernemerschap past niet iedereen